انواع شرکت ها
طبق قانون شماره ۲۱ سال ۱۹۹۷ عراق، شرکت ها از نظر ماهیت، به سه گروه عمده به شرح ذیل تقسیم می شوند:
الف ـ شرکت های سهامی(خصوصی و مختلط):
ـ حداقل تعداد سهامدار لازم برای تاسیس این نوع شرکت ها، پنج نفر حقیقی یا حقوقی است که باید سهام خود را به صورت پذیره نویسی تامین نمایند.
ـ مسئولیت هر یک از سهامداران در قبال دیون شرکت، متناسب با میزان سهام آنها در شرکت می باشد.
ـ قانون عراق تصریح دارد که شرکت های بیمه و سرمایه گذاری مالی باید به صورت شرکت های سهامی باشد.
ـ سهامداران موسس باید سهام خود از سرمایه شرکت را در یک بانک عراقی نگهداری کنند.
ـ شرکت های سرمایه گذاری مالی، همانند کارگزارانی که در بازار بورس سرمایه گذاری می کنند، عمل می کنند ولی فعالیت های آنها تحت نظارت بانک مرکزی عراق خواهد بود.

ب ـ شرکت های فردی(طرح فردی):
ـ امکان تاسیس شرکت فردی از سوی یک شخص حقیقی وجود دارد.
ـ مالک طرح فردی در قبال همه تعهدات شرکت مسئول است.
ـ در عراق، به شرکت فردی، عنوان “طرح فردی” اطلاق می شود.

ج ـ شرکت های تضامنی:
ـ شرکت های تضامنی از سوی تعدادی از سرمایه گذاران که تعداد آنها از ۲ تا ۲۵ نفر حقیقی و حقوقی متغیر است، تاسیس می شود.
ـ هر یک از مالکان، سهمی در سرمایه شرکت دارند.
د ـ شرکت های بسیط (ساده):
-شرکت های بسیط از سوی ۲ تا ۵ سرمایه گذار تاسیس می شود.
ـ سهم هر یک از آنها در سرمایه شرکت، به صورت نقدی یا غیرنقدی می باشد.
ـ طبق قانون شرکت ها، اوراق تاسیس شرکت های بسیط باید به تایید مسئول ثبت اسناد در دادگاه برسد.
ـ مالکان شرکت های بسیط باید نسخه ای از درخواست تاسیس شرکت خود را که در آن اسامی سهامداران و تعداد سهام آنها قید شده به اداره ثبت شرکت های عراقی در وزارت بازرگانی تسلیم نمایند.

د ـ شرکت های محدود(خصوصی و مختلط):
ـ طبق قانون شرکت ها، تعداد موسسان در شرکت های محدود نباید از ۲ نفر کمتر و از ۲۵ نفر بیشتر باشد.
ـ موسسان این نوع شرکت ها می توانند حقیقی یا حقوقی باشند و در قبال دیون شرکت به میزان سهام خود مسئولیت دارند.
ـ اغلب شرکت های ثبت شده در عراق، شرکت های محدود هستند.
ـ تشکیل شرکت مختلط با توافق یک شخص حقوقی یا بیشتر، از بخش دولتی مجاز می باشد.
ـ اگر مشارکت بخش دولتی در این نوع شرکت ها از ۲۵% کمتر باشد، این شرکت، شرکت خصوصی تلقی می شود.

اقدامات مربوط به ثبت شرکت ها
الف: مراحل و اقدامات ثبت
اخذ نام تجاری از اتاق بازرگانی ذیربط و اتحادیه اتاق های بازرگانی،
ارائه قرارداد امضاء شده از سوی موسسان متضمن نام شرکت، فعالیت ها و میزان سرمایه آن
واریز سرمایه شرکت (به دینار عراقی) به حساب یکی از بانک های مورد تایید عراقی و اعلام آن به مسئول ثبت شرکت ها،
پرداخت عوارض متعلقه به مسئول ثبت شرکت ها،
اگر هدف از تاسیس، تاسیس شرکت سهامی باشد، علاوه بر موارد فوق الذکر باید سند پذیره نویسی امضاء شده از سوی موسسان و گزارش سود اقتصادی شرکت نیز ضمیمه شود.
ذکر محدوده فعالیت های اقتصادی و فنی شرکت متقاضی تاسیس در قرارداد تاسیس شرکت.
تعیین یک مشاور حقوقی شرکت(حقوقدان) از اعضای سندیکای حقوقدانان.
تعیین یک حسابرس قانونی از اعضای سندیکای حسابرسان.
تعیین یک مدیر تام الاختیار.
اخذ موافقت وزارت کشور در مورد مشارکت افراد خارجی در شرکت.
شرکت های سهامی، مختلط و خصوصی می توانند سهام قابل معامله عام منتشر کنند . پذیره نویسی موسسان در شرکت سهامی مختلط نباید از ۳۰% سرمایه اسمی آن کمتر و از ۵۵% سرمایه اسمی آن بیشتر باشد. بقیه سهام نیز در خلال ۳۰ روز بعد از تاریخ موافقت مسئول ثبت شرکت ها، به مردم عرضه می شود. در صورتی که مسئول ثبت شرکت ها اطلاع حاصل نماید که این اوراق، موجب گمراهی سرمایه گذاران می شود، موضوع به سازمان بورس احاله می شود.
ب : زمان مورد نیاز برای ثبت
زمان مورد نیاز سرمایه گذار برای اتمام کلیه امور فوق الذکر، جهت شرکت های سهامی، ۲۰ ماه و جهت سایر انواع شرکت ها، بین ۲۰ تا ۲۵ روز می باشد.
مدارک مورد نیاز برای تاسیس شعبه شرکت یا دفتر نمایندگی شرکت در عراق:
-یک برگ از کپی قرارداد تاسیس و اساسنامه شرکت یا موسسه مادر متضمن اسامی اعضای هیات مدیره و نمایندگان تام الاختیار آنها به همراه امضاء های آنها.
-کپی فرم ویژه درخواست مجوز.
-کپی گواهی ثبت شرکت یا موسسه، صادره از سوی کشوری مبدا.
-کپی آخرین حساب شرکت یا موسسه به ضمیمه گزارش هیات مدیره . موارد ذیل نیز باید به این صورت حساب ها ضمیمه شود:
-کپی بررسی حساب ها با امضای حسابرس
-نامه کتبی شرکت مادر متضمن قبول همه مسئولیت های مالی و حقوقی در مورد شعبه ویژه خود.
-ارائه لیست مرکز مالی شرکت یا موسسه اقتصادی خارجی تایید شده طبق قانون، در صورتی که مانع قانونی برای ارائه حساب های پایانی آن به دلیل تازه تاسیس بودن شرکت وجود نداشته باشد.
-یک برگ ازکپی تفویض اختیار مدیرمسئول شعبه یا دفتر درعراق(مقیم در این کشور) صادره از سوی شرکت یا موسسه با ذکر اختیارات او
-برخورداری فرد تفویض اخیار شده از وکالت در خصوص مراجعه به مسئول ثبت شرکت ها برای ثبت شرکت به نیابت از آن.
-اخذ یک نامه کتبی از دوائر دولتی یا طرفهای قرارداد، متضمن توضیحات لازم در مورد ماهیت شرکت یا خدماتی که ارائه می کند، به همراه تاریخ شروع، پایان آن و دوره تعمیر ونگهداری آن(درصورت موجود بودن برای شرکت هائی که مجوز افتتاح شعبه را دارند). طبق قانون سرمایه گذاری شماره ۱۳ سال ۲۰۰۶، این بند شامل شرکت های سرمایه گذار در استان ها و اقلیم ها نیز می شود .
ملاحظات:
۱ ـ اسناد ومدارک فوق الذکر باید از سوی ارگانهای ذیربط مثل دفترخانه رسمی، وزارت خارجه و سفارت عراق در کشوری که شرکت در آن قرار دارد، مورد تایید قرار گیرد و در صورتی که متن آنها، به زبانی غیر از عربی نوشته شده باشد، باید به زبان عربی ترجمه شود.
۲ ـ ارائه یک برگ از گذرنامه فردی که برای مدیریت شعبه یا دفتر(برای خارجی ها) تفویض اختیار شده به همراه کپی شناسنامه برای عراقی ها ضروری است.
۳ ـ اوراق هویت شخص تفویض اختیار شده برای مراجعه ضروری است.
۴ ـ مدیر شعبه یا مدیر دفتر نمایندگی و نماینده تفویض اختیار شده برای مراجعه به ثبت شرکت ها، باید مقیم عراق باشند.

علائم تجاری
ـ سرمایه گذاران، باید برای ثبت علائم تجاری خود به بخش علائم تجاری در وزارت صنایع و معادن مراجعه نمایند.
ـ دولت، از برخی از علائم تجاری معروف بین المللی حمایت می کند، هرچند که در کشور عراق به ثبت نرسیده باشد.
ـ سرمایه گذاران مجاز به انتقال مالکیت علائم تجاری ثبت شده هستند.
ـ قانون عراق از علائم تجاری ثبت شده، به مدت ۱۰ سال قابل تمدید برای مدت مشابه، حمایت می کند.