گواهی مبداء
گواهی مبداء سندی است که اتاق بازرگانی هر کشور برای کالاهای صادراتی تنظیم و برای هر مورد صادرات، صادر می شود. این سند محل (کشور) ساخت کالای مورد نظر را گواهی می کند و جزء اسنادی است که خریدار برای ترخیص به آن نیاز دارد، لذا در موعد مقرر به همراه سایر اسناد برای خریدار ارسال می گردد. در ادامه نمونه فرم گواهی مبداء به همراه توضیح هر یک از قسمت های آن آورده شده است.
درگوشه سمت راست بالای این گواهی شماره ای تحت عنوان شماره سریال، شماره گواهی یا شماره ماخذ نوشته می شود. در این کادر مشخص می شود که گواهی از طرف اتاق بازرگانی کدام کشور صادر شده است و معمولا" مهر اتاق نیز زده می شود.
1. Goods Consigned from: نام، آدرس و تلفن صادرکننده کالا به طور کامل نوشته می شود.
2. Goods Consigned to: نام، آدرس و تلفن واردکننده کالا به طور کامل نوشته می شود.
3. Means of transport and route: در این قسمت ذکر می شود که کالا از کدام بندر در کدام کشور بارگیری، و در کدام بندر و کدام کشور تحویل گرفته می شود. هم چنین نوع حمل از نظر دریایی، زمینی، ریلی یا هوایی بودن آن نیز آورده می شود.
4. For official use: در این قسمت مهر تایید اتاق بازرگانی کشور صادرکننده زده می شود.
5. Item number: شماره ردیف کالا در این ستون نوشته می شود.
6. Marks and numbers of packages: اگر کالا و بسته بندی ها مشخصه خاصی داشته باشند، در این ستون درج می شود.
7. Number and kind of packages, Description of goods : در این ستون تعداد و نوع بسته بندی ها و همچنین توضیحی از ماهیت و مشخصات کالای هر بسته شرح داده می شود.
8. Original Criterion یا H.S Code: در این ستون شماره تعرفه مشخص کننده کالای مورد نظر در کشور صادرکننده درج می شود.
9. Gross Weight: وزن ناخالص کل بار در این ستون آورده می شود.
10. Number and Date of invoice: در این ستون شماره و تاریخ فاکتور صادر شده درج می گردد.
11. Certification: در این قسمت مهر و امضاء اتاق بازرگانی کشور مبداء این گواهی را تایید می کند.
12. Declaration by the exporter: در این قسمت مهر و امضاء کمپانی صادرکننده زده می شود که اطلاعات موجود در گواهی مبداء را تایید می کند.

کشور مبدا کالا
طبق ضوابطی که به منظور اجرای تعرفه گمرکی از نظر شرايط کلی يا هر اقدام مربوطه ديگری که برای مبادله کالا وضع مي کنند، کشوری است که کالا در آن توليد یا ساخته شده است.
گواهی مبدا از نظر خريدار چه اهميتی دارد؟
از نظر خريدار که با فروشنده فاصله زیادی دارد، هر گاه در مورد کشور مبدا از نظر کيفيت و مشخصات کالا که اعتبار محل ساخت، برای او مهم باشد و بخواهد از اين بابت اطمينان حاصل نمايد، ترجيحا به گواهی مبدا که تحت ضوابطی خاص و با رعايت قواعد و اصولی که حاکم بر تعيين مبدا صحيح کالا است و به وسیله اشخاص ذی صلاح صادر و تصديق می شود، بيشتر از هر چيزی بها می دهد.
گواهی مبدا از لحاظ مقامات کشور مقصد چه اهميتی دارد؟
مقامات کشور مقصد نظير بانک ها، وزارت خانه های صنعتی، کشاورزی، بهداری، دانشگاهی و مراکز تحقيقاتی و پژوهشی هر کدام می توانند در رابطه با مبدا خاص مورد نظر، ارائه گواهی مبدا را خواستار شوند. در اين ميان، طبق معمول و بيشتر از همه گمرک و در مواردی وزارت خانه های صنعتی و بانک ها به گواهی مبدا و ارائه آن توسط وارد کننده اهميت می دهند و برای سازمان های مذکور دارای اهميت است.
تعرفه های ترجيحی چيست؟
تعرفه های ترجيحی نوعا به دليل تفاوت در ميزان حقوق گمرکی و عوارض ورودی نسبت به واردات کالای مشابه با تعرفه يکسان برای کشور ذی نفع نسبت به ساير کشورها که مشمول ترجيحات خارج هستند، امتيازی برای کشور صادر کننده کالا محسوب می شود و در عين حال متضمن توسعه صادرات و شکوفايی اقتصاد آن کشور با کشورهايی است که احتياج به حمايت هايی از اين نوع را دارند و اگر مورد حمايت کشورهای پيشرفته صنعتی قرار نگيرند قادر به صدور جنس خود به خارج از مرزهای قلمرو گمرکی نيز نمی باشند. البته اين نکته در قالب موافقت نامه های چند جانبه و تحت عنوان حمايت کشورهای پيشرفته از کشورهای در حال توسعه صادق است. شکل ديگر اين مزايا، زمانی است که موضوع مبادلات پاياپای بين دو يا سه گروه از کشورها و تقريبا در شرايط مساوی از لحاظ صنعت، اقتصاد برقرار شده و ترجيحاتی برای يکديگر نسبت به ديگر کشورهای غير عضو قائل شوند. در اين صورت نيز شناخت کشور مبدا حائز اهميت خواهد بود چون قطعا در صورت کمبود گواهی مبدا استفاده از اين ترجيحات ميسر نخواهد شد.
در ايران مراجع صادر کننده گواهی مبدا چه کسانی می باشند؟
مراجع صادر کننده گواهی مبدا در ایران اتاق های بازرگانی صنايع و معادن می باشند و در مناطق آزاد نیز، سازمان مناطق آزاد اقدام به صدور گواهی مبدا می نمايد.

مدارک مورد نياز برای صدور گواهی مبدا چه می باشد؟
1. تصويری از پروانه گمرکی
2. تصويری از بارنامه حمل
3. تصويری از کارت بازرگانی
4. فرم گواهی مبدا تايپ شده به زبان انگليسی بدون خط خوردگی
5. فيش بانکی هزينه صدور گواهی مبداء

در چه مواردی واحد صدور گواهی مبدا، اصل پروانه گمرکی را مطالبه می نمايد؟
در مورد صادرات فرش ها و گليم های دستبافت ارائه اصل پروانه گمرکی جهت رويت الزامی است و همچنين در مواردی که به دلايلی مراجع صادر کننده گواهی مبدا در مورد اصالت تصوير پروانه گمرکی شک داشته باشند، می توانند اصل پروانه گمرکی يا بارنامه حمل را مطالبه نمايند.
آيا دارندگان کارت بازرگانی اتاق های شهرستان می توانند از هر اتاقی گواهی مبدا دريافت نمايند يا خير؟ دارندگان کارت بازرگانی با ارائه مدارک می توانند از هر يک از اتاق های بازرگانی صنايع و معادن گواهی مبدا دريافت نمايند.
مندرجات گواهي مبدا شامل چه مطالبي مي باشند؟
1. مشخصات فرستنده يا صادر کننده کالا بر اساس بارنامه حمل و پروانه گمرکی
2. مشخصات گيرنده کالا بر اساس بارنامه حمل
3. کشور سازنده بر اساس مندرجات پروانه گمرکی
4. مشخصات وسيله حمل بر اساس بارنامه حمل
5. مشخصات محموله و کالا بر اساس پروانه گمرکی و بارنامه حمل
6. وزن با ظرف و تعداد و نوع بسته بندی کالا
7. امضای گواهی مبدا توسط صادر کننده کالا
8. امضای گواهی مبدا توسط مرجع صادر کننده گواهی مبدا

 
گواهی مبدا به چند شکل صادر می شود؟
1. فرم های a يا (gsp (generalized system of preferences که برای صادرات به کشورهای اروپايی و آمريکايی و اقيانوسيه و ژاپن، ترکيه، روسيه، قزاقستان، قرقیزستان، اوکراين و بلاروس مورد استفاده قرار می گيرد.
2. فرم های گواهي مبدا (certificate of origin) برای کشورهای آسيايی و آفريقايی مورد استفاده قرار می گيرد.
3. فرم های gstp (global system of trade preferences) certificate of origin برای کشورهايی که برای کالای خاص با ايران توافق نامه دارند صادر می شود.
برای چه کشورهایی می توان از هر دو نوع فرم گواهی مبدا بنا به درخواست صادر کننده استفاده نمود؟
برای کشورهای سنگاپور، چين، تايوان، هنگ کنگ، مالزی، کره می توان از هر دو نوع گواهی مبدا استفاده کرد.