صادرات نفت از گذشته نقش اصلی را در اقتصاد عراق بر عهده داشته به طوری که ۹۵٪ از درآمد خارجی این کشور را تشکیل می‌دهد. عدم توسعه در سایر زمینه‌ها باعث بروز بیکاری ۱۸ تا ۳۰ درصدی و درآمد سرانهی ۴۰۰۰ دلاری شده است. در سال ۲۰۱۱ استخدام تمام وقت در بخش عمومی نزدیک به ۶۰ درصد از کل استخدام‌ها را شامل می‌شد. بخش صادرات نفت شغل‌های بسیار کمی برای عراقی‌ها ایجاد کرده است. در حال حاضر درصد پایینی از خانم‌ها (بالاترین تخمین‌ها در سال ۲۰۱۱ حدود ۲۲٪ بوده) به طور رسمی کار می‌کنند.
اقتصاد دستوری عراق پیش از اشغال این کشور توسط آمریکا، هر گونه مالکیت تجاری در عراق توسط خارجی‌ها را ممنوع کرده‌بود، بسیاری از صنایع بزرگ را به شکل دولتی اداره می‌کرد و تعرفه‌های شدیدی بر کالاهای خارجی وارد می‌ساخت. اما بعد از اشغال عراق در سال ۱۳۸۲ حکومت ائتلاف موقت عراق به سرعت دستورهای الزام‌آوری پیرامون خصوصی‌سازی اقتصاد عراق و گشایش آن به روی سرمایه‌گذاران خارجی صادر کرد.
باشگاه پاریس در ۳۰ آبان ۱۳۸۳ قبول کرد تا ۸۰٪ (معادل ۳۳ میلیارد دلار) از بدهی ۴۲ میلیارد دلاری عراق به کشورهای عضو این باشگاه را ببخشد. کل بدهی خارجی عراق در سال ۱۳۸۲ معادل ۱۲۰ میلیارد دلار بود که تا سال ۱۳۸۳ پنج میلیارد دلار دیگر به آن اضافه شده بود.
واحد پول رسمی عراق دینار است. حکومت ائتلاف موقت با کمک شرکت دلارو اسکناس و سکه‌های جدیدی بر اساس آخرین فنون ضدجعل چاپ و ضرب کرد.
تخمین‌ها حاکی از آن است که چهار سال بعد از حمله به عراق ۲٫۴ میلیون عراقی همچنان آواره بودند و دو میلیون پناهجو خارج از عراق وجود داشتند. چهار میلیون عراقی از امنیت غذایی برخوردار نبوده و یک چهارم کودکان دچار سوءتغذیه بودند. تنها یک سوم کودکان عراقی به آب آشامیدنی سالم دسترسی داشتند.
بنابر پژوهش موسسه توسعهی فرامرزی، سازمان‌های مردم‌نهاد بین‌المللی برای انجام فعالیت در عراق دچار چالش هستند. آنها کمک‌های خود را اغلب به صورت پراکنده، مخفیانه و تحت شرایط ناامن انجام می‌دهند. تأمین مالی به صورت هماهنگ‌شده انجام نمی‌شود و ظرفیت عملیاتی پایین و اطلاعات ناقص آنها را می‌آزارد. این سازمان‌ها مورد تهاجم گروه‌های پیکارجو قرار می‌گیرند و تا سال ۲۰۱۳، ۹۴ نفر از مددکاران آنها کشته، ۲۴۸ نفر زخمی، ۲۴ نفر دستگیر یا بازداشت و ۸۹ نفر گروگان یا مفقود شده‌اند.
واحد پول عراق
واحد پول کشور عراق دینار است. ارائه دینار توسط بانک مرکزی عراق انجام می‌گیرد. این واژه از دیناریوس که واحد پول امپراتوری روم بود گرفته شده است. جمع این واژه در فارسی دینارها و در عربی دنانیر است. دینار عراقی از سال ۱۹۳۱ به گردش افتاد و از ان زمان تاکنون چند نوع از وجود داشته و به کار رفته است.
در زمان حکومت بعث در نواحی تحت سیطره حکومت مرکزی دینار طبع یا تزویر (ساختگی) رواج داشت در حالی که در نواحی خودگردان کردستان در شمال دینار سویسری (سوئیسی) استفاده می‌شده است که ارزش ان به مراتب بیستر از دینار تزویر است. بعد از سقوط رژیم بعث، در نواحی مرکزی و جنوبی دینار بسیار کم ارزشتری از دینار تزویر رواج یافته است در تصویر به کار رفته در این دینار جدید به جای تصویر "صدام" نقش "اسبی" وجود دارد.
صنعت گردشگری در عراق نیز به خاطر وجود برخی اماکن مهم مذهبی شیعیان، نقش قابل توجهی را در اقتصاد عراق برعهده دارد. سازمان حج و زیارت ایران در سال ۲۰۱۲ میلادی، با ذکر آمار گردشگران و زائران ایرانی اعلام کرد که هر ساله بیش از یک میلیون و دویست هزار ایرانی، از طریق مرز زمینی و هوایی به کشور عراق اعزام می‌شوند.
صنایع عراق
فعالیت صنایع تولیدی در عراق ارتباط بسیار نزدیکی با صنایع نفتی داشت و صنایع اصلی در این مدت صنایع پالایش نفت و مواد شیمیایی و کود بود. قبل از سال 2003 و بدهی های تحمیلی عراق تا حدود زیادی راه تنوع محصول و خصوصی سازی و آثار بار آمده از تحریم های بین المللی دهه90 را گرفتند. از سال 2003 مشکلات امنیتی مانع ادامه تلاش برای ایجاد مؤسسه های صنعتی جدید شد. احداث ساختمان و ابنیه از این لحاظ استثنا بود، در سال 2000 سیمان از تولیدات صنعتی بزرگی بود که متکی به نفت و گاز نبود. صنعت مصالح ساختمانی و ساخت و ساز پس از جنگ های عدیده عراق و تخریب گسترده این کشور از صنایع خود استفاده نمود و این صنعت از بودجه و سرمایه گذاری دولتی برای صنایع زیر بنایی و پروژه های مسکونی بهره مند بود.
صنایع عمده این کشور شامل موارد ذیل می باشد:
-
صنایع نفت
-
صنایع شیمیایی
-
منسوجات و پارچه
-
تولید و فرآوری چرم
-
صنایع غذایی
-
کالاهای ساختمانی
-
ترکیبات شیمیایی
-
صنایع فرآوری و کود
-
فرآوری و ساخت فلزات
نرخ رشد تولیدات صنعتی عراق در سال 2007 میلادی 4 درصد بوده که رتبه 101 را در رشد تولیدات صنعتی در میان کشورهای جهان به خود اختصاص داده است.
منابع طبیعی
نفت
بر اساس برخی تخمین‌ها عراق با داشتن ۱۴۰٫۳ میلیارد بشکه نفت ذخیره در میدان‌های نفتی خود پس از ایران در رده ی پنجم جهان قرار دارد. این اطلاعات بر اساس تخمین‌های زلزله‌نگاری دوبعدی در سه دهه پیش به دست آمده و احتمال اینکه این کشور میدان‌های نفتی بیشتری داشته باشد بسیار زیاد است. تولید نفت این کشور در سال ۱۳۹۱ به ۳٫۴ میلیون بشکه در روز رسید. در عراق تا سال ۱۳۸۹ تنها ۲ هزار حلقه چاه نفت حفر شده بود در حالی که تنها در تکزاس حدود ۱ میلیون چاه حفر شده است. این در حالی است که عراق خود یکی از مؤسسان اوپک به شمار می‌رود.
با وجود درآمدهای میلیاردی عراق از محل صادرات نفت خام، این کشور همچنان توان تولید برق برای نیمی از مردم خویش را ندارد. این مسئله بارها موجب اعتراضات مردمی در فصل تابستان شده است.
بنابر پژوهشی که در اردیبهشت ۱۳۸۶ در آمریکا انجام شد احتمالاً رقمی بین ۱۰۰٬۰۰۰ تا ۳۰۰٬۰۰۰ بشکه نفت در روز از میزان تولید اعلام شدهی عراق در طول چهار سال پیش از آن از طریق فساد یا قاچاق به یغما رفته است. شبکهی الجزیره در سال ۱۳۸۷ گزارشی در مورد اشکالات محاسباتی دربارهی ۱۳ میلیارد بشکه نفت عراق که تحت مراقبت آمریکایی‌ها بوده ارائه داده و مدعی شد ۲٫۶ میلیارد بشکه از این نفت کلاً به حساب نیامده است. برخی گزارش‌ها از کاهش آمار فساد توسط دولت در حوزهی نفت حکایت دارند اما همچنان گزارش‌های معتبر و قابل اتکایی مبنی بر ارتشای مقامات دولتی منتشر می‌شوند.
پالایشگاه های مهم عراق
عراق دارای سه پالایشگاه مهم است. پالایشگاه بیجی بزرگ‌ترین پالایشگاه عراق است که در حوالی شهر بیجی در استان صلاح‌الدین واقع شده‌است. دو پالایشگاه دیگر در بغداد و بصره قرار دارند.
گاز طبیعی
میدان‌های گازی عراق یکی از مهمترین منابع تامین انرژی در عراق می‌باشد. میزان این ذخایر گازی بین ۱۰ تا ۱۵ تریلیون متر مکعب گاز طبیعی برآورد می‌شود. بر اساس آمار سال ۲۰۰۶ اداره انرژی آمریکا، ۵ درصد مصرف انرژی این کشور از طریق گاز میادین گازی این کشور تامین می‌شود.
فسفات و سولفار